Fabels over kanker: wat klopt wel (en niet)?

Als je herstellende bent van kanker, hoor je ze weleens: goedbedoelde uitspraken over de oorzaken of genezing van je ziekte. Ze klinken soms enigszins logisch of hoopvol, maar zijn lang niet altijd waar. Sommige zijn deels gebaseerd op wetenschap, maar vaker komen ze voort uit hoop, angst of een behoefte aan controle. Niet alles wat goed klinkt, is ook waar. En sommige ideeën kunnen zelfs schadelijk zijn.

In dit blog neem ik een aantal van deze veelgehoorde uitspraken onder de loep.

“Kanker komt door onverwerkte emoties of trauma’s.”

Waar het vandaan komt: Deze gedachte is bekend geworden door o.a. Ryke Geerd Hamer (bedenker van de Germaanse geneeskunde, German New Medicine) en sommige spirituele stromingen. Elk ziekteproces zou beginnen met een emotioneel conflict.

Wat er (deels) van klopt: Stress en emoties kunnen het immuunsysteem beïnvloeden en soms zelf het herstel vertragen. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat trauma’s kanker veroorzaken. Kanker ontstaat door een samenspel van verschillende, uiteenlopende factoren, zoals genetische, hormonale, omgevings- en leefstijlfactoren.

Waarom deze uitspraak risicovol is: Het kan mensen het gevoel geven dat ze “zelf schuld” zijn aan hun ziekte en dat is onterecht, onethisch en schadelijk. Daarnaast kunnen mensen ervan overtuigd raken dat ze de ziekte zelf kunnen oplossen en reguliere geneeskunde niet (meer) nodig is.

“Kanker is te genezen met voeding of vasten.”

Waar het vandaan komt: Populaire alternatieve artsen zoals Max Gerson, Robert Young en influencers op sociale media promoten bepaalde diëten en/of sapkuren. Denk hierbij aan: ketogeen, vegan, raw food, basische voeding, carnivoor dieet …

Wat er (deels) van klopt: De juiste voeding (check hiervoor de aanbevelingen op voedingenkanker.nl en probeer mijn recepten 🙂) werkt preventief, speelt een belangrijke rol bij het herstel en heeft invloed op je levenskwaliteit. Gezonde voeding kan daarnaast het risico op terugkeer verkleinen. Maar: geen enkel voedingspatroon geneest kanker.

Waarom het risicovol is: Sommige “kankerdiëten” zijn extreem, zeer eenzijdig en kunnen tekorten veroorzaken. Echt gevaarlijk wordt het als mensen die al ernstig ziek zijn te weinig voedingsstoffen tot zich nemen. En er zijn gevallen bekend van mensen die reguliere therapie stopten in de hoop dat voeding hun kanker zou genezen… helaas met fatale gevolgen.

“Kanker ontstaat door verzuring van het lichaam.”

Waar het vandaan komt: De zogeheten ‘alkalische’ of ‘basische’ theorie werd populair door onder anderen Robert O. Young en wordt nog altijd veel gedeeld op social media. De oorzaak van kanker zou volgens deze theorie een ‘verzuurd’ lichaam zijn. Door basisch te eten zou je de ziekte kunnen stoppen of zelfs genezen.

Wat er (deels) van klopt: Voeding kan de pH van urine tijdelijk beïnvloeden, maar niet de pH van het bloed. Het lichaam reguleert dat zelf.

Waarom het misleidend is: Het idee dat “zuur” eten kanker veroorzaakt of “basisch” eten het geneest, is nooit bewezen. Basische voeding bestaat trouwens uit groenten, fruit, peulvruchten, noten en zaden. Allemaal gezond, maar de uitleg dat je via voeding invloed hebt op de zuur-base-mechanismen van je lichaam klopt simpelweg niet.

“Er bestaat al een natuurlijke genezing, maar die wordt door de farmaceutische industrie tegengehouden.”

Waar het vandaan komt: Een hardnekkige complottheorie die al sinds de jaren 70 rondgaat.

Wat er (deels) van klopt: Farmaceutische bedrijven hebben commerciële belangen, zoals elke onderneming. Tegelijkertijd worden nieuwe behandelingen ook buiten de industrie ontwikkeld en getest. Wanneer een behandeling echt effectief is, wordt dat vroeg of laat bekend. Dergelijke ontwikkelingen kunnen nooit op grote schaal geheim blijven.

Waarom het risicovol is: Dit soort uitspraken wakkeren wantrouwen aan waardoor mensen eventueel afstand nemen van reguliere zorgverleners en in het vervolg bewezen effectieve behandelingen weigeren.

“Je kunt kanker zelf helen door je trilling te verhogen of positief te denken.”

Waar het vandaan komt: Auteurs en sprekers als Joe Dispenza, Louise Hay, en diverse spirituele stromingen promoten deze theorie.

Wat er (deels) van klopt: Een positieve mindset, ontspanning en meditatie kunnen herstel ondersteunen, stress verminderen en levenskwaliteit enorm verbeteren.
Maar dat staat helaas niet gelijk aan genezing van kanker.

Waarom het risicovol is: Deze uitspraken leggen impliciet de schuld bij de patiënt (“je hebt niet positief genoeg gedacht”). Dat kan leiden tot schuldgevoelens, schaamte, onbegrip of zelfs isolement.

“Kanker wordt veroorzaakt door straling / chemische stoffen / vaccins.”

Waar het vandaan komt: Complottheorieën, maar ook terechte zorgen over milieufactoren.

Wat er (deels) van klopt: Sommige stoffen en blootstellingen (zoals asbest, tabak, bepaalde chemicaliën of overmatige UV-straling) verhogen inderdaad het risico op kanker.
Vaccins echter beschermen bewezen tegen sommige kankers (zoals het HPV-vaccin).

Waarom het risicovol is: Een te eenzijdige focus op “gifstoffen” in de omgeving leidt af van factoren waarop we invloed hebben, zoals leefstijl en medische preventie. We kunnen ons beter richten op dingen waarop we invloed hebben, dan wijzen op factoren buiten onszelf.

“Artsen behandelen alleen de symptomen, niet de oorzaak.”

Waar het vandaan komt: Wantrouwen tegenover de reguliere zorg, vaak versterkt door tijdgebrek in de zorg en het gevoel dat behandelingen ‘te ingrijpend’, ‘hard’ of ‘onnatuurlijk’ zijn.

Wat er (deels) van klopt: Reguliere behandelingen pakken de tumor (fysiek symptoom) aan, soms met behoorlijke bijwerkingen. Daarnaast wordt tijdens de behandeling nog niet altijd gekeken naar leefstijl of de emotionele laag. Daar is helaas vaak te weinig tijd en geld voor.

Wat belangrijk is: Je hebt beide nodig: medische behandeling en aandacht voor herstel, leefstijl, heroriëntatie en zingeving.

“Zolang je goed voor jezelf zorgt, komt kanker niet terug.”

Waar het vandaan komt: Behoefte aan controle en hoop.

Wat er (deels) van klopt: Een gezonde leefstijl helpt het risico verlagen. Dat is wetenschappelijk onderbouwd. Maar er zijn zeker ook factoren die je niet kunt beïnvloeden. Er is dus helaas nooit een garantie...

Waarom het belangrijk is om te weten: Je mag trots zijn op wat je doet voor je gezondheid, maar ziekte of terugkeer van ziekte zegt niets over jouw inzet of waarde.

Samengevat: Leefstijl, voeding, rust en zingeving zijn belangrijk voor herstel en levenskwaliteit, maar ze vervangen geen medische behandeling. Kies bij voorkeur voor een integratieve, evidence-based aanpak met aandacht voor lichaam, hoofd en hart. Laat je niet ontmoedigen door wat online rondgaat en zoek betrouwbare informatie en steun wanneer je het nodig hebt.

Disclaimer: Ik ben leefstijlcoach en ervaringsdeskundige. Dit artikel vervangt geen medisch advies. Raadpleeg bij vragen over therapie of medische beslissingen altijd je behandelend arts.